
Korku yani fobi insanlarda bazen sosyal ve kişisel yaşamı zor durumda bırakmaktadır. Bundan kaynaklı fobilerin insanlarda etkilerine, cinsel fobiye, fobik davranışa, bağımlılık fobisine değineceğiz. İyi okumalar.
Fobilerin İnsanda Etkileri
Fobiler kişilerin yaşamını hem fiziki hem de zihinsel etkileyen olumsuz durumlardır. Çünkü fobiler insanların yaşamlarını sınırlamaktadır. Bazıları gündelik yaşamın her alanını her zaman etkilerken (yalnız kalamama, ya da sosyal fobi, hastalık fobisi gibi) bazıları ise daha belirli bir alanını etkilerler (hayvan fobileri gibi). Bu sebeple sosyal fobi ve agorafobi kişinin zihinsel ve gündelik yaşamında diğerlerine göre daha fazla etkili olurlar. Kişi ev ve iş yaşamını bunlara göre düzenlemek zorunda kalabilir. Hedeflerini ona göre belirlemek durumunda kalabilir. Örneğin sosyal fobisi olan kişiler buna uyum sağlama amacı ile hedeflerini küçültebilirler. Daha iyi bir iş olanağını yitirebilirler. Tüm bu nedenlerle fobilerin insan yaşamına olumlu bir katkısı olduğundan söz edemeyiz. Ancak şu da bir gerçektir ki, kişi yaşam alanını daralttığı zaman bazı dış tehlikeleri ve riskleri de azaltmaktadır. Çünkü sağlıklı hayat da bir ölçüde risk almaya dayanır. Önemli olan ihtimalleri iyi analiz ederek bu riski yersiz ve ölçüsüz derecede almamaktır. Bu nedenle fobileri olan insanın bu konularda daha dikkatli olması kaçı nılmazdır. Zaten sırf bu nedenle birçok fobik insanın genel olarak yaşamlarında fazla değişikliğe yer vermedikleri, bundan hoşlanmadıkları dikkati çeker.
Fobik İnsan Nasıl Tanınır ?
Fobik kişi kendini açmadığı sürece davranışlarını bariz bir şekilde ortaya koymazsa fark edilmezler. Dışa yansıyan bazı davranışlar fobilerden kaynaklanıyor olabilir. Ancak bunun arkasında bir fobi bulunduğu bilinmedikçe bu şekilde açıklamak da akla gelmez. Hatta birçok defa kişinin kendisi de fobik olduğunun farkında olmayabilir, kendisinde görülen bazı özelliklerin diğer insanlarda da görüldüğünü düşünebilir. Bunun bir fobi olduğunu bilgi edindikçe fark edebilir. Buna karşın, fobik kişi korkularına uyan durumlarla karşılaştığında bu durumunu belli edebilir. Sosyal fobisi olan kişi topluluk içerisine karıştığında kendini davranışları ve sıkıntıları ile belli edebilmektedir.
Fobik Davranış Nedir ?
Psikolojik durumlarda bir şeyin sorun olarak ortaya konulması için o davranışın kişiyi ve çevreyi olumsuz yönde etkilemesi gerekmektedir. Dolayısıyla kişinin yaşamını etkilemeyen korkuların fobi sayılması gerekmez. Bazı kişiler fobilerine uyum sağlamış da olabilirler. Fakat yaşamları belirli olan da sınırlandırılmıştır. Fobilerin bir özelliği de korkuyu belirli durumlarla sınırlamalarıdır. Öyle ki kişi bu durumdan uzak durduğu sürece fobisinden etkilenmeyecektir. Bu nedenle kişinin yaşamını etkileme açısından fobiden fobiye çok büyük bir fark vardır. Örneğin fare fobisi, fare ile karşılaşmayan insan için hiçbir sorun oluşturmazken sosyal robısı olan kışı yaşamının her alanında bundan etkilenme durumu ile yüz yüzedir.
Cinsel Fobi
Vajinismus olarak bilinen durum aslında bir cinsel ilişki fobisi sayılabilir. Çoğu zaman da olumsuz şartlanmalar bunu hazırlamaktadır. Vajinismusun Türkiye’de sık rastlanan bir durumdur. Erkekler de cinsel fobiler yaşayabilmektedirler. Cinsel ilişkinin doğru yürümesi, vücudun doğru tepkileri verebilmesi için doğal biçimde seyretmesi gerektiğinden böyle bir korku gerçekten de ilişkiyi yürütülemez duruma sokabilir. Cinsel fobiler için kadın erkek arasındaki kutuplaşmanın yoğun yaşandığı kültür ve toplumlar büyük risk grubudur. Özellikle baskı altında yetişen ya da cinsel travmaya maruz kalan kadınlarda cinsel ilişki korkusu yaygındır. Çünkü bu kişiler için cinsellik kendilerini tehdit eden bir duruma dönüşmüştür.
Bağımlılık Fobisi
Bağımlılık herkes de var olan bir duygudur. Hem maddi hem manevi olarak hayata bağımlı bir şekilde gelmekteyizdir. Bazı önemli başarılarımız da bağımlı bir ilişki içerisinde kendimizi güvende hissettiğimiz bir dönemde gerçekleşir. Fakat bağımlılığın zararları ve gelişmeyi önleyici yönleri de olabilir. Kültür ve günümüzün yaşamı, bağımsız olmayı yüceltmekte ve bağımlı davranışları zaaf olarak kabul etmektedir. Bu durum hem erkekler hem kadınlar için geçerlidir.
Bu durumda bağımlılık ihtiyaçlarını ifade edemeyen birçok insan, olduğundan daha da bağımsız gibi davranmaya çalışır. Bu bir anlamda kontrfobik davranıştır.Genelde genç yaşlarda görülen bu durumun sebebi aslında bağımlılığın fazla olması durumudur. Bu durum erişkin insanlarda da olabilir. Fakat ilişkilerde bir dereceye kadar bağımlılığın normal olduğunu kabul etmek gerekmektedir. Bu aslında uyum sağlamayı da beraberinde getirmektedir. Toplumun bunu kabul etmemesi insanların ruh sağlığını ileriye götürmemiş, tam tersine madde bağımlılığı, kişilik bozukluğu ve benzeri psikiyatrik olaylar artış göstermiştir.
Fobiler garip bir hal alabilmektedir. Bunun sebebi insanların farklı olmasıdır. Birbirine benzemeyen bizlerin tabiki de garip fobileri bulunmaktadır. Yuvarlak şekilli şeylerden korkma, şeftali tüyünden kaçınma, erişkin bir kişinin tuvaletini altına yapacağından korkması, yutkunurken kendi tükürüğünde boğulacağından korkma gibi tuhaf sayılabilecek durumlarla da karşılaşılabilir. Aslında bu gibi seçeneklerin ve ihtimallerin sonu yoktur denilse yeridir. Fakat bu çeşitlilik tedavi sonuçlarını sanıldığı kadar fazla etkilemez. Bu gibi tuhaf sayılabilecek fobilerin sembol içeriği diğerlerinden fazladır. Tedavide de bu sembol içeriğinin kavranması, kişinin yaşamı ile olan ilişkisinin çözümlenmesi yararlı olabilir.
Fobi yazımızdanda anlaşılacağı gibi ciddi bir konudur ve hafife alınmamalıdır. Yaşadığınız herhangi bir fobinin sizin yaşamınızı etkilememesi için erken müdahale etmeniz önemlidir. Yazımız bu açıdan umarım yararlı olmuştur. Sağlıklı günler dileriz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme