Fobilerin Etkileri

Korku yani fobi insanlarda bazen sosyal ve kişisel yaşamı zor durumda bırakmaktadır. Bundan kaynaklı fobilerin insanlarda etkilerine, cinsel fobiye, fobik davranışa,  bağımlılık fobisine değineceğiz. İyi okumalar. 

Fobilerin İnsanda  Etkileri

Fobiler kişilerin yaşamını hem fiziki hem de zihinsel etkileyen olumsuz durumlardır. Çünkü fobiler insanların yaşamlarını sınırlamaktadır.  Bazıları gündelik yaşamın her alanını her zaman etkilerken (yalnız kalamama, ya da sosyal fobi, hastalık fobisi gibi) bazıları ise daha belirli bir alanını etkilerler (hayvan fobileri gibi). Bu sebeple sosyal fobi ve agorafobi kişinin zihinsel ve gündelik yaşa­mında diğerlerine göre daha fazla etkili olurlar. Kişi ev ve iş yaşamını bunlara göre düzenlemek zorunda kalabilir. Hedeflerini ona göre belirlemek durumunda kalabilir. Ör­neğin sosyal fobisi olan kişiler buna uyum sağlama amacı ile hedeflerini küçültebilirler. Daha iyi bir iş olanağını yitirebilirler. Tüm bu nedenlerle fobilerin in­san yaşamına olumlu bir katkısı olduğundan söz edeme­yiz. Ancak şu da bir gerçektir ki, kişi yaşam alanını da­ralttığı zaman bazı dış tehlikeleri ve riskleri de azaltmak­tadır. Çünkü sağlıklı hayat da bir ölçüde risk almaya da­yanır. Önemli olan ihtimalleri iyi analiz ederek bu riski yersiz ve ölçüsüz derecede almamaktır. Bu nedenle fobile­ri olan insanın bu konularda daha dikkatli olması kaçı nılmazdır. Zaten sırf bu nedenle birçok fobik insanın ge­nel olarak yaşamlarında fazla değişikliğe yer vermedikle­ri, bundan hoşlanmadıkları dikkati çeker.

Fobik İnsan Nasıl Tanınır ? 

Fobik kişi kendini açmadığı sürece davranışlarını bariz bir şekilde ortaya koymazsa fark edilmezler. Dışa yansıyan bazı davranışlar fobiler­den kaynaklanıyor olabilir. Ancak bunun arkasında bir fobi bulunduğu bilinmedikçe bu şekilde açıklamak da ak­la gelmez. Hatta birçok defa kişinin kendisi de fobik ol­duğunun farkında olmayabilir, kendisinde görülen bazı özelliklerin diğer insanlarda da görüldüğünü düşünebilir. Bunun bir fobi olduğunu bilgi edindikçe fark edebilir. Bu­na karşın, fobik kişi korkularına uyan durumlarla karşı­laştığında bu durumunu belli edebilir. Sosyal fobisi olan kişi topluluk içerisine karıştığında kendini davranışları ve sıkıntıları ile belli edebilmektedir. 

Fobik Davranış Nedir ?

Psikolojik durumlarda bir şeyin sorun olarak ortaya konulması için o davranışın kişiyi ve çevreyi olumsuz yönde etkilemesi gerekmektedir.  Dolayısıyla kişinin yaşamını etkilemeyen korkuların fobi sayılması gerekmez. Bazı kişiler fobilerine uyum sağlamış da olabilirler. Fakat yaşamları belirli olan da sınırlandırılmıştır. Fobilerin bir özelliği de korkuyu be­lirli durumlarla sınırlamalarıdır. Öyle ki kişi bu durumdan uzak durduğu sürece fobisinden etkilenmeyecektir. Bu ne­denle kişinin yaşamını etkileme açısından fobiden fobiye çok büyük bir fark vardır. Örneğin fare fobisi, fare ile kar­şılaşmayan insan için hiçbir sorun oluşturmazken sosyal robısı olan kışı yaşamının her alanında bundan etkilenme durumu ile yüz yüzedir.

Cinsel Fobi 

Vajinismus olarak bilinen durum aslında bir cinsel ilişki fobisi sayılabilir. Çoğu zaman da olumsuz şartlanmalar bunu hazırlamaktadır. Vajinismusun Türkiye’de sık rastlanan bir durumdur. Erkekler de cinsel fobiler yaşayabilmektedirler.  Cinsel ilişkinin doğru yürümesi, vücudun doğru tep­kileri verebilmesi için doğal biçimde seyretmesi gerektiğin­den böyle bir korku gerçekten de ilişkiyi yürütülemez du­ruma sokabilir. Cinsel fobiler için kadın erkek arasındaki kutuplaşmanın yoğun yaşandığı kültür ve toplumlar bü­yük risk grubudur. Özellikle baskı altında yetişen ya da cinsel travmaya maruz kalan kadınlarda cinsel ilişki kor­kusu yaygındır. Çünkü bu kişiler için cinsellik kendilerini tehdit eden bir duruma dönüşmüştür.

Bağımlılık Fobisi 

Bağımlılık herkes de var olan bir duygudur. Hem maddi hem manevi olarak hayata bağımlı bir şekilde gelmekteyizdir.  Bazı önemli başarılarımız da bağımlı bir ilişki içerisinde kendimizi güvende hissettiğimiz bir dönemde gerçekleşir. Fakat bağımlılığın zararları ve gelişmeyi önleyici yönleri de olabilir. Kültür ve günümüzün yaşamı, bağımsız olmayı yüceltmekte ve bağımlı davranışları zaaf olarak kabul etmektedir. Bu durum hem erkekler hem kadınlar için geçerlidir. 

Bu durumda bağımlılık ihtiyaçlarını ifade edemeyen birçok insan, olduğundan daha da bağımsız gibi davran­maya çalışır. Bu bir anlamda kontrfobik davranıştır.Genelde genç yaşlarda görülen bu durumun sebebi aslında bağımlılığın fazla olması durumudur.  Bu durum erişkin insanlarda da olabilir. Fakat ilişkilerde bir dereceye kadar bağımlılı­ğın normal olduğunu kabul etmek gerekmektedir. Bu aslında uyum sağlamayı da beraberinde getirmektedir. Toplumun bunu kabul etmemesi insanların ruh sağlığını ileriye götürmemiş, tam tersine madde bağımlılı­ğı, kişilik bozukluğu ve benzeri psikiyatrik olaylar artış göstermiştir.

Fobiler garip bir hal alabilmektedir. Bunun sebebi insanların farklı olmasıdır. Birbirine benzemeyen bizlerin tabiki de garip fobileri bulunmaktadır. Yuvarlak şekilli şeylerden korkma, şeftali tüyünden kaçınma, erişkin bir kişinin tuvaletini altına yapacağın­dan korkması, yutkunurken kendi tükürüğünde boğula­cağından korkma gibi tuhaf sayılabilecek durumlarla da karşılaşılabilir. Aslında bu gibi seçeneklerin ve ihtimalle­rin sonu yoktur denilse yeridir. Fakat bu çeşitlilik teda­vi sonuçlarını sanıldığı kadar fazla etkilemez. Bu gibi tu­haf sayılabilecek fobilerin sembol içeriği diğerlerinden fazladır. Tedavide de bu sembol içeriğinin kavranması, kişinin yaşamı ile olan ilişkisinin çözümlenmesi yararlı olabilir.

Fobi yazımızdanda anlaşılacağı gibi ciddi bir konudur ve hafife alınmamalıdır. Yaşadığınız herhangi bir fobinin sizin yaşamınızı etkilememesi için erken müdahale etmeniz önemlidir. Yazımız bu açıdan umarım yararlı olmuştur. Sağlıklı günler dileriz.